İşitme engelli bir ailenin içinde büyüyen biri: Ayşenur Kaya

İşitme engelli bireyler toplumda pek çok zorlukla karşı karşıya kalıyor. İlk önce kendilerini anlatabilmek için işaret dili öğreniyor ardından yine sorunlar yaşıyorlar. Bu sorunların çözümü aslında toplum olarak işaret diline önem verilmesinde. İşaret dili işitme engelli bireylerin kendilerini el hareketleriyle anlattıkları eşsiz bir dil. Bu dili herkes öğrenmeli, işitme engelli bireylerle sağlıklı birer iletişim gerçekleştirmelidir. Bugün İşitme engelli anne ve babaya sahip olan Ayşenur Kaya ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Kendisi bugüne kadar işitme engelli bireyleri anlamaya çalışan, yardım eden, bunun içerisinde olduğu için işitme engellilerin dertlerini aktarmaya çalışan biri.

Öncelikle bize kendinizden biraz bahseder misiniz?

Adım Ayşenur soyadım Kaya, ailem işitme engelli. Annemle babam işitme engelli ve çevremde tanıdıklarımda yine aynı şekilde öyleler.

Anne ve baban işitme engelli sen ise duyuyor ve konuşuyorsun. Onlar seninle konuşamazken bu süreç nasıl ilerledi bundan bize bahseder misin?

İşitme engeli bir ailede çok çok zor oluyor. Pek çok zorluk yaşıyorsunuz ama benim amcam ve yengem vardı onların destekleriyle bu kadar güzel konuşabiliyorum ve kendimi anlatabiliyorum. Amcam ve yengem konuşmasaydı benim için konuşmayı öğrenmem oldukça zor olacaktı. Bu nedenle doğduğum andan beridir hep yanımdalar bana konuşmayı öğrettiler. Onların destekleriyle 12 yaşıma kadar büyüdüm. 12 yaşımdan sonra sadece onlarla anlaşabilmem ve sadece onlara yardım edebilmem gerekiyordu. O günden sonra bunun farkına vardığımda yani bir desteğimin olmadığını, onlarla ilgilenmem gerektiğini fark ettiğimde ayaklarımın üzerinde durmaya çalıştım. Ve ailemin benim üzerimde hakkı olduğundan, elimden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışıyorum. En basitinden evde film izlerken ben onun çevirisini bile yapıyorum onlara. Çünkü ben nasıl izliyorsam onlarında buna hakkı olduğunu düşünüyorum. O nedenle her konuda onlara yardımcı olmaya çalışıyorum.

Anne ve babanın işitme engelli oluşu senin yaşamına ne gibi etkileri oldu, neler yaşadın?

Çok zor oldu. Ve benim ergenlik çağında olan insanlar farklı şeyler yaparken ben bambaşka şeylerle uğraşıyordum. Kendime bazen zaman ayıramıyordum çünkü onlarla ilgileniyordum ama bundan asla şikayetçi değilim benim için iyi.

Biz güldüren Eller olarak toplumda işaret dili öğrenilmesi açısından farkındalık yaratmak istiyoruz bu konuda sence neler yapılabilir?

İşitme engellilerle ilgili ilk önce insanların onlarla anlaşması gerekiyor ve burada öyle bir farkındalık yok. En iyisi bence kurslara gidilip işaret dilini öğrenebilme çabalarında bulunsalar zaten onlarla ilgilenecekler ve toplumda onlarında bir yeri kazanılmış olacak ama öyle pek bir değer verilmiyor şu an.

İşitme engellilerin yaşadıkları en büyük problem ne sence?

Şöyle; kendilerini insanlara anlatamıyorlar, bizim gibi ifade edemiyorlar bazen bazı kelimeleri yanlış anlatabiliyorlar. Onun dışında karşı taraf onları yanlış anlıyor, kendini anlatmıyor, anlaşamıyorlar bazen bu nedenle çok zor. Örneğin doktora gittiklerinde yanlarında kesinlikle birilerinin olması gerekiyor. Yoksa kesinlikle kendilerini anlatamıyorlar, şikâyetlerini anlamıyorlar. 

YASEMİN ÇELEN